Na całym globie niemal połowa populacji jest nosicielami Helicobacter pylori, potężnej bakterii mającej istotny wpływ na zdrowie naszego układu pokarmowego. W tym tekście przyjrzymy się, jakie działanie na nasz organizm ma bakteria Helicobacter pylori, jakie schorzenia jest w stanie wywołać (między innymi choroba wrzodowa żołądka) oraz jakie najbardziej nowoczesne metody diagnozowania i leczenia związanych z nią dolegliwości są obecnie dostępne.
Helicobacter pylori (H. pylori) to gram-ujemna bakteria o formie spiralnej, która posiada zdolność do poruszania się. Jej głównym środowiskiem bytowania jest błona śluzowa żołądka. Wykorzystując swoją strukturę, jest w stanie przedrzeć się przez gęstą warstwę śluzu, która pokrywa śluzówkę żołądka, co pozwala jej unikać bezpośredniego kontaktu z kwasem żołądkowym.
H. pylori niszczy żołądek poprzez produkcję enzymu o nazwie ureaza. Ureaza przekształca mocznik w amoniak, który neutralizuje kwas żołądkowy otaczający bakterię, ale jednocześnie wywołuje reakcję zapalną w błonie śluzowej. Przewlekłe zakażenie Helicobacter pylori może prowadzić do uszkodzeń błony śluzowej, tworzenia się wrzodów, a w niektórych przypadkach przyczynia się do powstawania raka żołądka.
Zakażenie Helicobacter pylori najczęściej przenoszone jest drogą oralno-oralną lub fekalno-oralną. W praktyce oznacza to, że bakteria ta może być przekazywana poprzez bezpośredni kontakt z wydzielinami ustnymi osoby zakażonej lub przez spożywanie skażonej żywności czy wody. Zakażenia są szczególnie powszechne w sytuacjach niskiego standardu higieny, co tłumaczy dlaczego infekcje te są częstsze w krajach rozwijających się.
Wieloletnie badania naukowe dowiodły istotnej relacji pomiędzy zakażeniem Helicobacter pylori a różnorodnymi schorzeniami układu pokarmowego. Do tych chorób zalicza się między innymi:
Zapalenie błony śluzowej żołądka: po zakażeniu żołądka, bakteria Helicobacter pylori prowokuje ostry etap zapalenia, niszcząc nabłonek błony śluzowej. W wyniku produkcji toksyn przez bakterię następuje zmniejszenie produkcji śluzu i kwasu solnego. U dzieci zakażenie Helicobacter pylori może samoistnie zaniknąć, jednak znacznie częściej zapalenie żołądka przechodzi w przewlekłą fazę, która jest najczęstszą przyczyną przewlekłego zapalenia błony śluzowej żołądka;
Choroba wrzodowa: przewlekły stan zapalny błony śluzowej powoduje uszkodzenia wewnętrznych warstw żołądka i dwunastnicy, co może skutkować powstawaniem wrzodów. Wrzody żołądka i wrzody dwunastnicy są głębokimi uszkodzeniami błony śluzowej, które mogą powodować duży ból oraz inne objawy jak zgaga, nudności czy krwawienie;
Nowotwory (MALT): długotrwałe zakażenie bakterią H. pylori jest uznawane za czynnik ryzyka rozwoju niektórych typów nowotworów żołądka, w tym chłoniaka MALT (chłoniaka związanego z błoną śluzową) i gruczolakoraka. Chłoniak MALT to rzadki typ chłoniaka, który rozwija się w żołądku i jest silnie powiązany z zakażeniem H. pylori;
Rak żołądka i dwunastnicy: bakteria H. pylori jest uznawana za istotny czynnik ryzyka rozwoju raka żołądka, zwłaszcza jeśli zakażenie utrzymuje się przez wiele lat. Przewlekłe zapalenie oraz uszkodzenia wywołane przez bakterię mogą prowadzić do zmian w komórkach żołądka i ostatecznie do ich złośliwej transformacji.