Badania naukowe wykazały, że mniej więcej co czwarta osoba na świecie zmaga się z nieświeżym oddechem. Ta dolegliwość jest wyzwaniem dla świata nauki, ze względu na subiektywność symptomów i brak standardowych narzędzi do jej pomiaru. Kulturowe różnice w tolerowaniu naturalnych zapachów ciała również komplikują kwestię. Niemniej jednak, nieświeży oddech jest powszechnie uznawany za przeszkodę w interakcjach społecznych, która może prowadzić do poczucia niepewności.
Zarówno mężczyźni, jak i kobiety borykają się z tym problemem. Chociaż kobiety z reguły starają się go szybciej rozwiązać. Z tendencją wzrostu w starszym wieku, ponad 40% osób powyżej 60 roku życia doświadcza tego problemu. Po próchnicy i stanach zapalnych dziąseł, nieświeży oddech jest trzecim najczęstszym powodem wizyt u dentysty.
Źródło nieświeżego oddechu
Nasza jama ustna nie jest środowiskiem wolnym od bakterii. Tak jak w innych częściach naszego organizmu, jak nos czy jelita, jest domem dla milionów mikroorganizmów. Szacuje się, że w jamie ustnej znajduje się ponad 700 gatunków bakterii. Te mikroorganizmy zamieszkują różne powierzchnie, w tym zęby i miękkie tkanki podniebienia czy dziąseł. Bakterie te odgrywają różnorodne role – od utrzymania stabilności wewnętrznego środowiska po wspomaganie procesu trawienia.
Bakterie obecne w jamie ustnej tworzą film bakteryjny, który pokrywa zarówno siebie, jak i tkanki na których się osiedlają. Według naukowców, to właśnie ten film dominuje zapach wydychanego powietrza. Z czasem ma tendencję do gromadzenia się w większych ilościach. Bakterie Gram-ujemne rozkładają resztki jedzenia na proste składniki, które zawierają nieprzyjemne w zapachu lotne związki siarki. Do nich należą głównie siarkowodór, merkaptan metylu oraz siarczek dimetylu.
Główne przyczyny nieświeżego oddechu
Najczęstszą przyczyną nieświeżego oddechu jest niewłaściwa higiena jamy ustnej. Resztki jedzenia pozostające na zębach i w przestrzeniach między nimi stymulują aktywność bakterii i zwiększają ilość ich metabolitów. Wpływa to na intensyfikację produkcji filmu bakteryjnego, który z każdym dniem staje się coraz trudniejszy do usunięcia. Powstawanie osadu językowego jest wynikiem gromadzenia się resztek jedzenia, samych bakterii, leukocytów i złuszczonych komórek nabłonka na porowatej powierzchni języka.
Najbardziej widoczne objawy nieświeżego oddechu występują zwykle rano. W nocy produkcja śliny jest bowiem znacznie obniżona, co sprzyja procesom rozkładu prowadzonym przez bakterie beztlenowe. Jeśli jednak bakterie skolonizują kieszonki zębowe i dziąsła, może to prowadzić do paradontozy czy martwiczych zapaleń dziąseł, a zapach z ust może stać się nieznośny.
Na intensywność nieprzyjemnego zapachu z ust wpływa również ilość i pH śliny. Zaburzenia w wydzielaniu śliny mogą być spowodowane stresem, depresją, nadużyciem alkoholu, przyjmowaniem niektórych leków oraz oddychaniem przez usta. Inne czynniki wpływające na zapach z ust to: aparat ortodontyczny, nadmierna ilość zębów i próchnica.
Nieświeży oddech jako symptom choroby
Nie zawsze nieświeży oddech jest wynikiem zaniedbań w zakresie higieny. Czasami suchość w ustach, której doświadczają niektóre osoby, może być powiązana z takimi chorobami jak cukrzyca, zaburzenia funkcji tarczycy czy zespół Sjögrena. Około 10% wszystkich przypadków nieprzyjemnego zapachu z ust ma podłoże laryngologiczne. W rzadszych przypadkach przyczyna problemu może tkwić w rozstrzeniu oskrzeli, ropniach płucnych oraz innych zaburzeniach dolnych dróg oddechowych.
Inny obszar, który może wpływać na zapach z ust to układ pokarmowy. Problemy takie jak uchyłek na granicy gardła i przełyku, choroba refluksowa, infekcje żołądkowe wywołane obecnością Helicobater pylori oraz niedrożność jelit teoretycznie mogą wpływać na zapach z ust. Nieświeży oddech może być również wynikiem zaburzeń metabolicznych, takich jak niewydolność nerek, marskość wątroby czy rzadkie zaburzenia jelit, takie jak trimetyloaminuria.