Żelazo to niezbędny składnik odżywczy, który pełni kluczowe role w licznych procesach metabolicznych, takich jak produkcja hemoglobiny, transport tlenu przez krew czy ochrona układu odpornościowego. Zarówno brak, jak i nadmiar tego pierwiastka mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. W tym materiale skoncentrujemy się na pierwszym z tych zagadnień. Niedostatek żelaza jest często spotykany u kobiet w ciąży, dzieci i młodzieży, ale również sportowcy borykają się z tym problemem ze względu na ich zwiększone zapotrzebowanie na ten pierwiastek podczas intensywnych treningów. Czytając dalej, dowiesz się, jakie są objawy niedoboru żelaza i jak można temu zaradzić.
Dzieci, a szczególnie te najmłodsze oraz te we wczesnym okresie dzieciństwa, są wyjątkowo narażone na niewystarczający poziom żelaza. Szybko rozwijające się organizmy potrzebują większych ilości tego pierwiastka. Zbyt mała ilość żelaza w diecie może mieć negatywny wpływ na rozwój fizyczny i psychiczny dziecka, jego wzrost oraz codzienne funkcjonowanie. Niektóre z objawów niedoboru żelaza u dzieci to: zmęczenie, drażliwość, apatia, niechęć do zabaw i innych aktywności, senność, bladość skóry (szczególnie na twarzy i wewnętrznej stronie powiek), problemy z koncentracją, obniżona odporność czy opóźnienie w nabywaniu umiejętności.
Młodzież w okresie dojrzewania również często zmaga się z brakiem żelaza. To jest czas intensywnego rozwoju i wzrostu, co wiąże się ze zwiększonym zapotrzebowaniem na ten pierwiastek. Szczególnie dotyczy to dziewcząt po wystąpieniu pierwszej miesiączki oraz chłopców w okresie wzrostu masy mięśniowej. Zbyt mała ilość żelaza może prowadzić do problemów z koncentracją, zmęczenia i obniżonej wydolności fizycznej, co negatywnie wpływa na wyniki w nauce i ogólne samopoczucie. Najczęstsze objawy niedoboru żelaza są podobne jak u dzieci.
Kobiety ciężarne są grupą szczególnie narażoną na niedobór żelaza. W ciąży zapotrzebowanie na ten pierwiastek jest nawet dwukrotnie większe, gdyż żelazo jest dostarczane zarówno do organizmu matki, jak i rozwijającego się w jej łonie dziecka. Brak odpowiedniej ilości żelaza w tym okresie może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak przedwczesny poród, niska masa urodzeniowa noworodka czy zwiększone ryzyko infekcji. Dla kobiet ciężarnych niezbędne jest regularne monitorowanie poziomu żelaza i suplementacja, jeśli jest to konieczne i zgodnie z zaleceniami lekarza.
Sportowcy, zwłaszcza uprawiający intensywną aktywność fizyczną, również mogą doświadczać niedoboru żelaza. Szczególnie dotyczy to sportowców płci żeńskiej, biegaczy długodystansowych i tych na diecie wegetariańskiej lub wegańskiej. Zwiększone zapotrzebowanie na żelazo wynika z jego kluczowej roli w transporcie tlenu i regeneracji mięśni po intensywnym wysiłku. Niedobór tego pierwiastka u sportowców może prowadzić do spadku wydolności, chronicznego zmęczenia oraz anemii, co ma negatywny wpływ zarówno na ogólne samopoczucie, jak i wyniki sportowe. Dlatego bardzo ważne jest, aby dieta była bogata w produkty zawierające żelazo oraz regularnie było monitorowane jego poziom.
W celu uzupełnienia braków żelaza w organizmie, powinniśmy sięgać po produkty bogate w ten pierwiastek. Do produktów zwierzęcych zaliczamy mięso (np. podroby, czerwone mięso, przetwory mięsne zawierające krew), ryby i owoce morza. Z kolei wśród produktów roślinnych mamy rośliny strączkowe, produkty pełnoziarniste oraz warzywa. Przyswajalność żelaza niehemowego z produktów roślinnych można poprawić poprzez ich łączenie z produktami bogatymi w witaminę C.
Gdy stwierdzi się niedobór żelaza, może okazać się konieczna dietoterapia – indywidualne podejście do żywienia, które polega na dostosowaniu diety do specyficznych potrzeb zdrowotnych pacjenta. Może ona pomóc nie tylko w uzupełnieniu braków żelaza, ale także poprawić jego przyswajanie poprzez odpowiednie połączenie składników odżywczych. Dzięki temu możliwe jest efektywne zarządzanie niedoborami pokarmowymi i wsparcie zdrowia, minimalizując jednocześnie konieczność stosowania suplementów.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat dietoterapii, która może pomóc w walce z niedoborem żelaza, zapraszamy na stronę Made By Diet®, gdzie znajdziesz informacje na temat zdrowej diety, metod uzupełniania niedoborów pokarmowych oraz możliwości konsultacji żywieniowych. Dowiesz się tam, jak skutecznie wspierać organizm poprzez indywidualnie dopasowane plany żywieniowe opracowane przez specjalistów.