Chrzan, stanowiący przedstawiciela rodziny kapustowatych, jest rośliną szczególnie cenioną nie tylko ze względu na swoje charakterystyczne, pikantne walory smakowe. Ta bylina posiada bowiem szereg wartościowych właściwości prozdrowotnych, sprawiając, że bywa nazywana naturalnym antybiotykiem. Działa bowiem przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo, a także wykazuje działanie wykrztuśne i przeciwbólowe. Z tego powodu, jego wykorzystanie nie powinno ograniczać się jedynie do roli dodatku do potraw – chrzan może być skutecznie zastosowany jako składnik syropu czy nalewki.
Przez wielu określany mianem chrzanu zwyczajnego, warzęchy czy warzuchy lekarskiej, chrzan pospolity to roślina bogata w wiele cennych dla zdrowia związków. Jego wartość kaloryczna wynosi jedynie 81 kcal na 100 g produktu, a indeks glikemiczny jest niski. Wśród składników mineralnych obecnych w chrzanie znajdują się między innymi: witamina C, witaminy z grupy B, witamina E, beta-karoten, wapń, magnez, żelazo, fosfor, potas, siarka, sód, chlor, jod, cynk, mangan. Dodatkowo chrzan zawiera glukozynolany, glikozydy, flawonoidy, olejki eteryczne, cukry, enzymy i błonnik.
Spośród wymienionych składników, na korzyść zdrowia człowieka wpływają przede wszystkim glukozynolany, a w szczególności synigryna. To właśnie ona jest odpowiedzialna za ostry smak chrzanu. Synigryna przekształca się w izotiocyjanian allilu – substancję o działaniu antybiotycznym – dzięki czemu chrzan pełni role naturalnego antybiotyku. Jego działanie obejmuje również zwalczanie grzybów i bakterii, wirusów i pasożytów oraz łagodzi bóle i ułatwia wydzielanie śluzu. Chrzan wzmacnia odporność organizmu, łagodzi objawy infekcji dróg oddechowych i pomaga przy leczeniu zapalenia płuc i oskrzeli. Jego właściwości moczopędne sprawiają, że może być pomocny w leczeniu infekcji układu moczowego. Synigryna zawarta w chrzanie pomaga neutralizować wolne rodniki i tym samym stanowi ważny element w profilaktyce chorób nowotworowych.
W wielu źródłach chrzan jest rekomendowany jako środek wspomagający proces odchudzania, poprzez usprawnienie funkcjonowania układu pokarmowego i przyspieszenie przemiany materii. Jednak nie wszystkie badania potwierdzają tę tezę. Według badań przeprowadzonych przez grupę Gregersena i wsp., nie zaobserwowano statystycznie istotnych zmian w organizmach osób spożywających chrzan w porównaniu z grupą kontrolną, u której dieta nie obejmowała tej rośliny.
Zastosowanie chrzanu jest bardzo szerokie. Ze względu na swoje cenne walory odżywcze i smakowe, jest często wykorzystywany jako przyprawa do mięs, ryb, sałatek, sosów i zup. Wchodzi w skład niektórych rodzajów musztard, majonezów i kremów. W polskiej kuchni jest szczególnie ceniony w połączeniu z burakami – w postaci ćwikły.
Chrzan może być również skutecznie wykorzystany w kosmetyce ze względu na jego właściwości oczyszczające, odkażające i usuwające przebarwienia oraz piegi. Stosowany jest do przemywania twarzy oraz jako okład z liści chrzanu.
Ze względu na swoje właściwości lecznicze, chrzan może być stosowany do sporządzenia syropu oraz nalewki z chrzanu. Syrop z chrzanu, który łagodzi kaszel i pomaga w przeziębieniach, grypie i stanach zapalnych górnych dróg oddechowych, przygotowuje się z około 200 g świeżego korzenia chrzanu, około 250 ml chłodnej wody, 200 g miodu oraz soku z cytryny. Nalewkę z chrzanu, która pomaga ukoić bóle reumatyczne, stawów oraz kręgosłupa, przygotowuje się z około 100 g świeżego korzenia chrzanu oraz około 250 ml czystej wódki.